Dünyada en çok üretilen meyvelerin başında gelen muz, yeşil renkte hasat edilmektedir. 6-7 haftalık kısa bir depolama süresine sahip olan muz piyasaya çıkmadan önce iki önemli süreçten geçer. Sarartma( meyvenin sadece dış renginin iyileştirilmesi) ve olgunlaştırma( meyvenin istenilen tada, renge ve kaliteye ulaşması) dır.
Hasat zamanında toplanan muzlar, ortalama 18-24°C sıcaklıkta iki hafta içinde kendiliğinden olgunlaşmaktadır. Bu sıcaklık değerlerinin altında olgunlaşma yavaşlayacak, hatta 13°C altındaki sıcaklıklarda olgunlaşma süreci tamamen duracaktır. Bu nedenle tropikal şartlarda 24-32°C sıcaklıklarda olgunlaşan muzlar yeşil kalarak çekici bir renk kazanamaz, hatta hiç olgunlaşmayabilirler. Ağaç üzerinde kalan muzların olgunlaşması 40-50 güne kadar uzayabilmektedir. Meyvelerin hasattan sonra yeşil kabuklu olarak kalabildikleri sürenin uzunluğu ve kısalığı, meyvenin hasat sırasındaki fizyolojik gelişme durumu veya olgunluk derecesi ile ilişkilidir. Çiçeklenmeden sonraki 90. günde hasat edilen meyvenin (tropik şartlarda) hasattan sonra yeşil kalma süresi yaklaşık 17 gün iken, çiçeklenmeden 120 gün sonra hasat edilen meyvenin olgunlaşma süresi 9 gündür. Bu değerler Cavendish çeşidi için sırasıyla 21 ve 14 gündür. Meyvenin çiçekten sonraki gün sayısı olarak bildirilen hasat zamanı ile hasattan sonraki yeşil kalma süresi 90-120 gün arasındadır. Bu sebeplerden dolayı özel koşulların sağlanacağı özel odalara ihtiyaç duyulmaktadır. Piyasaya çıkacak muzlar bu özel odalarda 3 ile 8 gün arasında belirli sıcaklık, nem ve etilen değerlerinde bekletilir. Tüm bu işlemler, ürünün piyasadaki beklentisini karşılayacak şekilde uygun oda koşullarında gerçekleşir.
• Sarartma işlemi için ısı değerleri 20- 28°C arasında olmalıdır
• Sarartma için etilen gazı değerleri 3-10ppm olmalıdır
• Olgunlaştırma işlemi için 14-20°C arasında olmalıdır
• Olgunlaştırma içi etilen gazı değerleri 100- 1000ppm olmalıdır
• Bağıl nem oranı %85-95
• Hava akışı; oda içinde saatte 25-30 kez devridaim yapacak şekilde tasarlanmalıdır
• Uygun sarartma ve olgunlaştırma süresi 48- 96 saattir
Etilen uygulaması yapıldıktan sonra 24 saat süreyle odanın kapısı kapalı tutulur. Bu süre sonunda oda havalandırılmalıdır. Ürünler tür ve çeşitlerine bağlı olarak 2-4 gün içerisinde olgunlaşarak yeme olgunluğuna ulaşır ve sararır. Sarartma ve olgunlaştırma işlemi sırasında muzların kabuk yüzeylerinde değişiklikler meydana gelir.
• Hava sirkülasyonunu homojen şekilde sağlayan ekipmanlar
• Sıcaklık ve nem kontrol cihazı
• Hava sızdırmaz özelliğe sahip otomatik seksiyonel kapı
• Etilen enjeksiyon sistemi
• Uzaktan izleme ve kayıt sistemi
• Soğutucu cihaz ekipmanı
• Üç katlı sisteme kadar çıkabilen yükleme sistemleri
Muz sarartma odalarında sisteme opsiyonel olarak entegre edilen sensörler ile etilen miktarı, nem, basınç ve havalandırma kontrolü yapılmaktadır.
Sistemde yer alan özel tasarım kontrolcü sayesinde ısıtma ve soğutmayı üç farklı bölgede takip etmek ve kontrolünü sağlamak mümkündür.
Kontrol sisteminde yer alan özel yazılım ve modem eklentisi sayesinde, 7/24 erişim ve uzaktan kontrol de mümkün hale gelebilmektedir.
Kontrol sisteminin bir diğer avantajı da, kurulu olduğu sistem üzerinden ayrıntılı olarak takip edilebilmesidir. Bu sayede veriler belirlenen aralıklarda kayıt edilirken, aynı zamanda çeşitli grafik seçenekleri üzerinden ürünlerin durumu takip edilebilmektedir.
Depolama
Muzun hasat sonrası ömrünün uzatılabilmesi için en kısa sürede uygun depolama koşullarına getirilmesi gerekir. Bu şartlar genellikle çeşitli nakliye araçları ve soğuk hava depolarında sağlanır. Klimakteriyel bir meyve olan muzun solunum hızı bir çok meyve türüne göre çok yüksektir. Aynı zamanda depolama sıcaklığı da yüksek olduğundan soğutma kapasitesi hesabında bu durum göz önünde bulundurulmalıdır. Muz meyvesi genel olarak 13°C de 1-2 hafta süreyle depolanabilir. Kontrollü atmosferli depolama olanakları varsa eğer, muzlar % 4-5°C oksijen ve %5 CO2 ortamında 3-4 hafta dayanabilirler. Ancak bu meyveler olgunlaştırmadan sonra iyi renklendikleri halde, aroma durumları geriler. Bu sınırlar aşılınca da meyvede çeşitli koyu gri lekeler oluşur. İnce polietilen torbalarda dayanıklılığı 4-10 gün art. Bu nedenle uzun süreli taşımalarda az delikli, kısa süreli taşımalarda ise fazla delikli polietilen torbalar kullanılır.
Muzlar depo şartlarında da önemli miktarda Etilen salgılarlar. Bu gaz depo içinde kalarak olgunluğu hızlandırır. Çünkü düşük sıcaklıklarda önemli etkisi olmayan etilen, muzun depolandığı sıcaklık şartlarında etkili olur. Bu gazın depodan alınması, depo süresini önemli ölçüde arttırır. Bu amaçla vermikülite emdirilmiş potasyum permanganat blokları depo içine konulur. Muz ambalajları içine konan tarakların hastalanmaması, zarar görmemesi için difenilli kağıtlara sarılabilir veya Muz taraklarını polietilen örtülerle sarılıp içine etilen ve CO 2 yi absorbe edici özel maddelerin konulması da başarılı olmaktadır. Muz depolarında etilene karşı etkili yollardan biri de dış hava ile havalandırmaktır. Depo günde bir defa havalandırılacak şekilde sürekli veya birden havalandırılır. Depo içi hareketi de başlangıçta hızlı (saatte depo hacminin 50 katı), soğutma tamamlandığında yavaş olarak ayarlanmalıdır.
Taşıma
Meyve nakliyesinde gemi ve kara taşıt araçları kullanılır. Taşıma esnasında meyvelerin depolama şartlarına uygun şartlarda kalmaları gerekir. Isı izolasyonu olmayan araçlar yüksek yerlerden, soğuk bölgelerden geçerken, meyveler için kritik depo sıcaklığı altına düşen sıcaklıklardan zararlanır. Uzun mesafeler için ve sıcak aylardaki veya bölgelerdeki taşıma için soğutmalı araçlar kullanılmalıdır. Kısa mesafeler için iyi bir havalandırma yeterli olabilir. Bu havalandırma en uygun hava sıcaklığında yapılmalıdır. Soğuk bölgelerdeki taşımalarda ısıtma bile gerekli olabilir.
Taşıma araçlarına yüklenecek muzlar iyice gözden geçirilir ve özellikle ileri gelişme devresinde bulunan meyveler ayrılmalıdır. Çünkü bu meyveler, uygun depo şartlarında olsa bile tüm partinin olgunluğunu hızlandırırlar. Meyveler taşıma sırasında olgun olarak çıkarlar ve tüketiciye hemen verilse bile, ancak aşırı olgun veya düşük kaliteli olarak ulaşırlar. Taşıma şartları biraz kötü olsa bile tüm parti bozulur, zarar büyük boyutlara ulaşır. Bu nedenle yükleme kısa sürede bitirilmeli ve ambalajlama çeşitli sarsıntılardan zarar görmeyecek şekilde sıkıca yapılmalı ve depolanmalıdır. Ancak depolama iyi bir hava hareketine olanak verecek şekilde olmalıdır. Araçta veya depoda soğutma kısa sürede tamamlanmalıdır. Hasat yapılırken ve meyveleri sarartma deposuna yerleştirirken salkımların yarabere almamalarına dikkat edilmelidir. Yaralanan ve berelenen meyvelerin kalitesi bozulur.
EN
RU
FR